دشت بهشت آریا- برزیل با داشتن چهار قطب پتروشیمی بزرگترین تولیدکننده پتروشیمی در آمریکای لاتین می باشد که تولیدکنندگان نسل اول تا سوم محصولات پتروشیمی در آن فعال هستند. تولید محصولات پتروشیمی برزیل به 28 میلیون تن در سال است ولی این میزان برای تامین مصرف داخلی کافی نیست و این کشور سالانه 13.8 میلیارد دلار انواع محصولات پتروشیمی وارد میکند که برخی از آنها مانند اوره، متانول و انواع پلی پروپلین، پلی اتیلن و پی وی سی از ایران قابل تامین هستند. برزیل مقادیر زیادی از خوراک واحدهای پتروشیمی همچون نفتا، پروپان و بوتان نیز وارد می کند که می توان بر روی صادرات آن به برزیل کار کرد.
مقدمه
محصولات پلاستیکی بخش جدایی ناپذیر از زندگی روزمره انسانها تبدیل شده است و این امر اهمیت صنایع پتروشیمی به عنوان تولیدکننده این محصولات را بیشتر می کند. این بخش به تدریج در حال تبدیل به بزرگترین مصرف کننده جهانی نفت است. صنایع پتروشیمی مسئول حدود یک سوم از افزایش مصرف نفت تا سال 2030 و نیمی از تقاضای جدید نفت تا سال 2050 خواهند. در برزیل نیز بخش پتروشیمی یکی از مهمترین بخش های صنایع شیمایی این کشور میباشد و نقش مهمی در تامین مواد اولین برای بخش های استراتژیک کشور ایفا می کند. این کشور بزرگترین صنعت پتروشیمی آمریکای لاتین دارا است و بیش از نیمی(57 درصد) از این تولید محصولات پتروشیمی این منطقه به تنهایی در اختیار برزیل قرار دارد. در ادامه در این گفتار نگاهی به صنعت پتروشیمی برزیل انداخته می شود و فرصت های صادراتی محصولات پتروشیمی و خوراک مورد نیاز این واحدها مورد بررسی قرار می گیرد. ساختار و چرخه تولید محصولات پتروشیمی در فضای دوران نوگرایی و گسترش مصرف محصولات پلاستیکی نیاز به تاسیس صنایع ملی در برزیل احساس و طی دو دهه ( 1960 تا 1980 ) چندین مجمتع پتروشیمی با سرمایه گذاری خارجی در این کشور احداث گردید. قبل از این سال ها تقریبا تمام مواد شیمایی و فرآورده های پتروشیمی مصرفی برزیل وارداتی بود ولی ظرف مدت 20 سال سه قطب مجتمع پتروشیمی در سطح جهانی به بهره برداری رسید و این کشور را تا حد قابل توجهی از واردات بی نیاز نمود. زنجیره پتروشیمی برزیل بر اساس مراحل تولید به تولیدکنندگان نسل اول، دوم و سوم تقسیم بندی میشوند که در فرآیند تبدیل مواد اولیه به محصولات نهایی پتروشیمی فعالیت دارند. این زنجیره شامل طیف گسترده ای از فعالیت های اقتصادی از استخراج نفت و گاز تا نسل سوم فعالیت های پتروشیمی را شامل میشود. نسل اول و دوم صنایع پتروشیمی به شدت سرمایه بر بوده و متکی به مصرف مداوم انرژی است که در آن شرکت های بزرگ فعالیت دارند. نسل سوم تولیدکنندگان را شرکت های کوچک و متوسط تولیدکننده محصولات پلاستیکی نهایی تشکیل می دهند که به نیروی کار بالا نیاز دارند .
نفت و گاز پالایش شده در ابتدای زنجیره تولید محصولات پتروشیمی به عنوان خوراک به واحدهای پتروشیمی نسل اول تزریق می شود. خوراک پتروشیمی (نفت یا گاز طبیعی) در این مرحله از شکست کاتالیستی cracking عبور می کنند و برونداد آن محصولات پتروشیمی پایه همچون اتیلن، پروپلین و محصولات آروماتیک می باشد. در شرکت های نسل دوم پتروشیمی محصولات پتروشیمی پایه به رزینهای ترموپلاستیک همانند پلی اتلین، پلی پروپلین، پی وی سی و غیره به عنوان محصولات واسطه ای تبدیل می شود. رزین های ترموپلاستیک در شرکت های نسل سوم پتروشیمی توسط شرکت های تبدیل کننده Transformer به محصول نهایی تبدیل می شوند. ساختار پتروشیمی برزیل دارای یک رابطه مثلثی است که در راس آن شرکت پتروبراس با بازوی پتروشیمی اش قرار دارد. دو ضلع دیگر پتروشیمی این کشور را تولیدکنندگان نسل دوم و سوم محصولات پتروشیمی تشکیل می دهند که این امر نشان دهنده اهمیت شرکت دولتی پتروبراس در صنعت پتروشیمی برزیل می باشد.
تولیدکنندگان نسل اول
نسل اول تولیدکنندگان محصولات پتروشیمی ( The first generation producers)در برزیل که به عنوان کراکر شناخته می شوند، مواد اولیه (نفتا، اتان، پروپان و بوتان) را به محصولات شیمیایی پایه شامل اولفین (عمدتا اتلین، پروپلین و بوتادین)و محصولات آروماتیک (بنزن، تولوئن و زایلن) تبدیل می کنند. محصولات پتروشیمی پایه که بیشتر به شکل گاز یا مایع هستند به واحدهای تولید نسل دوم منتقل می شوند که معموال در نزدیکی واحدهای تولیدی شکست (کراکر) قرار دارند. تولیدکنندگان نسل اول برزیل که در قطب های پتروشیمی کاماجاری، تریونفو، کاپاووآ و دوکه ده کائیشاش مستقر هستند، متعلق به شرکت براسکم می باشد. نفتا مصرف واحدهای تولیدی کاماجاری، تریونفو، کاپاووآ می باشد و مرکز پتروشیمی دوکه دا کائیشاس اتان و پروپان مصرف میکند. ظرفیت این تولیدکنندگان حدود 4 میلیون تن اتیلن در سال می باشد. دیگر محصولات پایه تولیدی این واحدها پروپلین، بوتادین، بنزن، توئولن، زائیلن می باشد.
شرکت براسکم(Braskem)تنها شرکت برزیلی نسل اول محصولات پتروشیمی (کراکر )می باشد. براسکم دارای چهار واحد شکست در ایالت های قطب های اصلی پتروشیمی این کشور دارد. سه قطب اصلی بزرگ از تولیدکنندگان نسل اول (کراکرها )نفتای مورد نیز خود را عمدتا از شرکت پتروبراس میخرند ولی خود نیز به صورت مستقیم از خارج وارد می کنند و چهارمین مرکز ریو پلمیروس (Rio Polimeros ) که بر پایه گاز فعالیت میکنند؛ گاز طبیعی مصرفی خود را از شرکت پتروبراس می خرد که عمال تامین کننده انحصاری است.
در احداث پروژه های پتروشیمی جدید در دنیا گرایش به استفاده از گاز طبیعی به ویژه اتان به عنوان ماده اولیه مصرفی است ولی برزیل این روند را دنبال نکرده و نفتا با فاصله زیاد نسبت به گاز طبیعی خوراک اصلی مصرفی در مجتمع های پالایشگاهی برزیل می باشد. حدود 92 درصد خوراک پتروشیمی های این کشور را نفتا تشکیل می دهد و گاز طبیعی نیز با 8 درصد در جایگاه دوم قرار دارد. مصرف نفتا برای پتروشیمی در این کشور حدود 9 میلیون تن در سال می رسد. طی سالهای اخیر استفاده از نفتا برای تولید بنزین افزایش یافته است و به دلیل محدودیت عرضه، واردات نفتا برای استفاده در پتروشیمی ها رشد دوبرابری را شاهد بوده است. واردات نفتای این کشور از 2.9 میلیون تن در سال 2007 به 6.5 میلیون تن (به ارزش 3118 میلیارد دلار) در سال 2021 رسیده است.
نسبت محصولات پایه تولیدی در واحدهای شکست بسته به نوع خوراک آن متفاوت است. در واحدهای پتروشیمی که خوراک آن نفتا می باشد محصولات پایه پتروشیمی تولیدی به ترتیب اتلین( 30درصد)پروپلین، 15(درصد) بوتادین ،( 5 درصد)محصولات آروماتیک ،(12 درصد) و دیگر محصولات پایه( 38 درصد) میباشد. تولید محصول پایه در واحدهایی که گاز طبیعی اتان به عنوان خوراک پتروشیمی استفاده می کنند؛ شامل اتلین (با سهم داشتن سهم 82 )درصدی محصولات آروماتیک( 3 درصد) پروپلین(1درصد )بوتادین( 1 درصد) و دیگر محصولات( 13 درصد) است.
تولیدکنندگان نسل دوم
نسل دوم تولیدکنندگان محصولات پتروشیمی برزیل اولفین تولید شده در واحدهای شکست (کراکر) را به محصولات واسطهای همچون رزینهای ترمو پلاستیک( پلی اتیلن، پلی استایرن و PVC/EDC ساخته شده از اتیلن)؛ پلی پروپیلن و اکریلونیتریل ( ساخته شده از پروپیلن)؛ کومن و اتیل بنزن (ساخته شده از بنزن) و پلی بوتادین (تولید شده از بوتادین) تبدل می کنند محصولات پتروشیمی واسطه ای بیشتر به صورت جامد در پالت های پلاستیکی یا به صورت پودر بوده و توسط کامیون ها به واحدهای تولید نسل سوم که معموال در نزدیکی تولیدکنندگان نسل دوم قرار ندارند، منتقل می شود. از مهمترین شرکت های نسل دوم می توان به براسکم، BASF ،Dow ،Elekeiroz, ،Innova ،Lanxess, ،Oxiteno ، PetroquímicaSuape و Unigel اشاره نمود.
تولیدکنندگان نسل سوم
تولیدکنندگان نسل سوم (تبدیل کنندگان محصولات ترموپلاستیک) محصولات پتروشیمی واسطه ای را به محصولات نهایی نظیر پلاستیک (تولید شده از پلی اتیلن، پلی پروپیلن و پی وی سی)الیاف اکریلیک(تولید شده از اکریلونیتریل)نایلون(تولید شده از فنل)الاستومرها( تولید شده از بوتادین) و محصولات بسته بندی یکبار مصرف (تولید شده از پلی استایرن و پلی پروپیلن) تبدیل می کنند.
تولیدکنندگان نسل سوم محصولات مصرفی و صنعتی متنوعی از جمله ظروف و مواد بسته بندی مانند کیسه، فیلم و بطری، پارچه، مواد شوینده، جوهر، قطعات خودرو، اسباب بازی و محصولات الکترونیکی تولید می کنند. بیش از 11.500 واحد تولیدی نسل سوم در برزیل فعالیت دارند که 94 درصد آن ها را شرکت های کوچک و متوسط تشکیل می دهند.
قطب های اصلی تولید پتروشیمی برزیل
قطب پتروشیمی کاپوآوا در ایالت سان پائولو، قطب کاماجاری (Camaçari ) در ایالت باهیا و ترینفو(Triunfo ) در ایالت ریو گرانده دو سول و کمپرج و دوکه دا کائیشا (Duque de Caxias )در ایالت ریودوژانیرو قطب های اصلی تولیدات محصولات پتروشیمی برزیل هستند. قطب پتروشیمی کاپوآوا ( Capuava) در ایالت سان پائولو که با نام ABC نیز شناخته می شود اولین قطب پتروشیمی برزیل می باشد که فعالیت خود را از سال 1972 با مشارکت سه جانبه سرمایه گذاری شرکت خصوصی Uniao Grupo و مشارکت دولت و سرمایه خارجی شروع نمود. این مرکز از از صنایعی تشکیل می شود که محصولات پتروشیمی تولید میکنند که برای ساخت رزین های ترموپلاستیک، لاستیک ها ( Rubbers) و جوهر ( Ink) و غیره به کار می رود. پتروشیمی اصلی این مرکز ظرفیت تولید 700 هزار تن اتیلن را دارد.
قطب پتروشیمی کاماجاری که مهمترین قطب پتروشیمی برزیل به شمار می رود در ایالت باهیا قرار دارد و فعالیت های خود را از سال 1978 شروع کرده است. مدل مالکیت آن نیز به صورت مشارکت مثلثی بخش دولتی، بخش خصوصی و سرمایه گذار خارجی می باشد. این مرکز بزرگترین مجتمع پتروشیمی یکپارچه در قطب جنوب می باشد و دارای 90 شرکت شیمیایی و پتروشیمی و دیگر فعالیت های دیگر صنعتی می باشد. این مرکز پتروشیمی از صنایعی تشکیل شده است که رزین ترموپلاستیک،کودها ، متالوژی مس و غیره تولید می کنند. این مرکز پتروشیمی توانایی تولید 1.28 میلیون تن محصول اتیلنی را دارد. مرکز نهادهای اولیه این قطب پتروشیمی شرکت براسکم تعلق دارد.
قطب پتروشیمی تریونفو سومین قطب پتروشیمی برزیل است که در دهه 1970 ساخته شده است. نهاده اصلی مصرفی در این مرکز نفتا است و در کنار آن میعانات گازی و ال پی جی نیز مصرف می کند. این مرکز ظرفیت تولید 1.452 میلیون تن اتیلن در سال را دارد و عالوه بر اتلین 581 هزار تن پروپلین، 105 هزار تن بوتادین و 431 هزار تن محصولات آروماتیک نیز تولید می کنند. مزیت نسبی تولید این مرکز پتروشیمی قابلیت انعطاف پذیری در مصرف مواد اولیه مختلف است که به آن اجازه می دهد میزان بالاتری از میعانات گازی به جای نفتا را را استفاده کند.
قطب پتروشیمی دوکه دا کایشاس اولین مجتمع پتروشیمی برزیل که ماده اولیه مصرفی آن را گاز میباشد. این مجتمع فعالیت های خود را در سال 2005 شروع کرد و واحد های شکست گاز ظرفیت تولید 520 هزار تن اتیلن در سال را دارد. واحد پتروشیمی کمپرج نیز که بخشی از این قطب پتروشیمی می باشد، محصول پروژه شرکت پتروبراس برای احداق یک مجمتع پتروشیمی بزرگ در منطقه ریو دوژانیرو است. ظرفیت تولید آن 1.3 میلیون تن اتلین است.
ایالت های اصلی تولید محصولات پتروشیمی
براساس آمار ارائه شده در گزارش سال 2020 بانک توسعه نوردسته برزیل تعداد واحدهای صنایع مرتبط پتروشیمی این کشور حدود 669 کارخانه می باشد. تمرکز اصلی واحدهای پتروشیمی این کشور در بخش جنوب شرقی این کشور قرار دارد به نحوی که 58.3 درصد شرکت های مرتبط با پتروشیمی در این منطقه قرار دارند.
ایالت سان پائولو به تنهایی میزبان 46.3 درصد از شرکت های این بخش می باشد. منطقه جنوب با 23.3 درصد، منطقه شمال شرقی برزیل با 13.3 درصد، مرکز غرب میانه با 3 درصد و منطقه شمال با 2 درصد دیگر مناطق تمرکز استقرار واحدهای پتروشیمی می باشند.
شرک براسکم
براسکم بزرگترین شرکت پتروشیمی آمریکای لاتین و هشتمین تولیدکننده بزرگ رزین در دنیا است. این شرکت فعالیت خود را از سال 2002 با ادغام سه شرکت پتروشیمی بزرگ برزیل آغاز کرد. ایجاد براسکم قدم مهمی در بازسازی صنعت پتروشیمی برزیل بود. براسکم تنها شرکت برزیلی است که در تمام نسل های تولید محصولات پتروشیمی فعالیت دارد. این شرکت مالک 36 واحد صنعتی در برزیل، آمریکا، مکزیک و آلمان می باشد که از طریق آنها 16 میلیون تن رزین های ترموپلاستیک می کند. براسکم تولیدکننده اصلی پلی اتلین، پلی پروپلین و پی و سی برزیل است و ظرفیت تولید آن در برزیل 5.7 میلیون تن میباشد. این شرکت در آمریکا تولیدکننده پیشرو پلی پروپلین با ظرفیت تولید 1.5 میلیون تن می باشد و ظرفیت تولید پلی پروپلین آن در آلمان نیز 545 هزار تن می باشد. براسکم یک واحد پتروشیمی یکپارچه در مکزیک دارد که متشکل از یک واحد شکست و سه واحد تولید پلی اتلین می باشد که ظرفیت تولید انها 1.05 میلیون تن در سال می باشد. براسکم همچنین بزرگترین تولیدکننده پلیمر زیستی ( Biopolymer) دنیا می باشد و سالیانه 200 هزار تن بیوپلیاتیلن از طریق اتانول نیشکر تولید می کند.
براسکم مراکز اصلی پتروشیمی برزیل کنترل میکند و در کنار واحدهای پتروشیمی کوچکتری در ریو دوژانیرو که بر پایه گاز فعالیت می کند در اختیار دارد. واحدهای پتروشیمی این شرکت وظیفه تولید اتلین و پلی اتلین برای واحدهای پلیمری نزدیک این شرکت را بر عهده دارند. براسکم محصولات شیمایی دیگری همچون بنزن، بوتادین، تولوئن، ایزوپرن و زایلین نیز تولید کرده و بیشتر به دیگر شرکت های شیمایی نظیر Innova ،Elekeiroz و Dow Chemicalکه در مجمتع های پتروشیمی قرار دارند، فروخته می شود.
تولید محصولات پتروشیمی برزیل
براساس گزارش موسسه آمار و جغرافیای برزیل که در اواخر 2020 منتشر گردید تولید محصولات پتروشیمی این در فاصله سالهای 2015 تا 2019 روند صعودی داشت ولی مانند دیگر صنایع برزیلی تحت تاثیر نتایج شروع کرونا با کاهش 13.3 درصدی مواجه شد. تمرکز اصلی تولید رزین های ترموپالستکی برزیل هفت محصول PS, PVC, PP, PELBD, PEBD, PEAD و PET می باشد این محصولات حدود 90 درصد تولید پتروشیمی برزیل را تشکیل می دهد.
بخش عمده محصولات پتروشیمی پایه تولیدی برزیل را را اتلین و پلی اتیلن با 3.7 و 2.2 میلیون تن تشکیل می دهد که با این رقم برزیل در رده دوازدهم جهانی تولید این محصولات قرار می گیرد. براسکم ظرفیت تولید 1.6 میلیون تن پروپلین از طریق چهار واحد پتروشیمی خود دارد. پتروبراس نیز ظرفیت جداسازی پروپلین از گاز ال پی جی به میزان 1.2 میلیون تن در سال دارد. با در نظر گرفتن ظرفیت مراکز پتروشیمی و پالایشگاه ها های نفت، برزیل ظرفیت تولید 2.8 میلیون تن پروپلین در سال را دارد البته تولید همیشه پایین تر این مقدار بوده و حدود 2.2 میلیون تن می باشد. بزرگترین شرکت های مصرف کننده پروپلین Braskem, Dow, BASF, Elekeiroz, Unigel e Lanxess می باشند .
میزان ظرفیت تولید پی وی سی برزیل حدود 1 میلیون تن در سال است که 710 هزار تن در واحد تولیدی براسکم در منطقه شمال شرقی و 300 هزار تن در واحد تولیدی سانتو آندره در سان پائولو تولید می شود. تولید پلی اتلین ترفتالات ( PET) نیز بیشتر در یکی از واحدهای تولیدی شرکت G&M Polímeros در شهر سواپ ایالت پرنامبوکو متمرکز و ظرفیت تولیدی آن 550 هزار تن در سال است. این شرکت تا سال 2014 تولیدکننده انحصاری این محصول بود ولی از سال 2014 شرکت Complexo Têxtil-Químico Industrial تولیدات خود با افتتاح یک واحدی تولید در شهر سوآپ با ظرفیت 450 هزار تن شروع کرد. G&M واحد تولیدی خود را در سال 2018 به شرکت تایلندی ایندوراما ( Indoram) واگذار کرد.
صادرات محصولات پتروشیمی برزیل
افزایش مصرف و عدم افزایش ظرفیت تولیدی متناسب با افزایش مصرف باعث گردیده تا میزان صادرات محصولات پتروشیمی برزیل طی سالهای اخیر روندی کاهشی داشته باشد. صادرات محصولات پتروشیمی برزیل در سال 2019 به 4.85 میلیارد دلار رسید که در مقایسه با سال 2015 کاهش 12 درصدی را نشان می دهد. بخش عمده محصولات صادراتی پتروشیمی برزیل را رزین های ترموپلاستیک تشکیل می دهند. مهمترین بازارهای صادراتی محصولات پتروشیمی این کشور را آمریکا( 18.2 درصد) ، آرژانتین( 13.3 درصد)، چین(8.6 درصد)، شیلی (5.1 درصد)، کلمبیا (4.1 درصد) تشکیل میدهند.
مصرف و واردات محصولات پتروشیمی برزیل
بخش مواد غذایی همچنان بزرگترین مصرف کننده محصولات پتروشیمی می باشد و 17.5درصد محصولات پتروشیمی مصرفی به این بخش اختصاص دارد و بخش ساخت و ساز با 15.6 و بسته بندی با 1.45 درصد، کشاورزی با 10.6درصد، خانگی 9.3 درصد و پاک کننده با 7.1 درصد دیگر بخش های مهم مصرف کننده محصولات پتروشیمی هستند. براساس آمار انجمن پلاستیک برزیل بیشترین رزین های تروموپلاستیک مصرفی برزیل به ترتیب پلی اتلین با تراکم بالا، پلی اتلین با تراکم پایین، پلی پروپلین، پی وی سی و پلی اتلین ترفتالات ( PET) و پلی استایرن ( PS) می باشد.
تولید پتروشیمی برزیل طی سالهای اخیر در تولید با رکورد نسبی مواجه بوده و رکورد عدم استفاده از ظرفیت نصب شده را ثبت کرده است. این در حالیست که میزان مصرف هر ساله افزایش می یابد لذا این کشور بیشتر به واردات متکی می شود. جریان محصولات پتروشیمی ارزان از ایاالت متحده آمریکا به برزیل باعث ایجاد چالش قیمت های رقابت پذیر برای تولیدکنندگان برزیل شده و رقابت پذیری تولیدکنندگان برزیلی را کاهش داده است. این امر باعث شده است تا سهم واردات از کل مصرف محصولات پتروشیمی به بیش از 44 درصد برسد بالا رفتن هزینه های تولید باعث کاهش سود دهی تولید شده و کل چرخه تولید محصولات پتروشیمی را در معرض خطر قرار داده است. سرمایه گذاری های که پتروبراس طی دهه گذشته در زمینه پاالیش انجام داده بود به نتیجه نرسیده و باعث شده که این شرکت از سرمایه گذاری در این بخش خارج شود. رکود سالهای اخیر وابستگی این کشور به واردات را بیشتر کرده است و در صورتی که طی دهه آینده سرمایه گذاری کارآمدی در زمینه تولید صورت نگیرد، این کشور شاهد افزایش هر چه بیشتر وابستگی خواهد بود .
براساس آمار گزارش بانک نوردسته برزیل میزان واردات محصولات پتروشیمی برزیل در سال 2019 به 13.71 میلیارد دلار رسید که افزایش حدود 1.2 میلیارد دلار در مقایسه با آمار سال 2015 داشته است. آمار افزایش سهم واردات تراز تجاری محصولات پتروشیمی را تحت تاثیر قرار داده است. در حالی که تراز تجاری در سال 2015 رقم منفی 7.24 میلیارد دلار بود این میزان در سال 2019 به منفی 8.86 میلیارد دلار رسید.
کشورهای ایاالت متحده (23.6 درصد )،چین (19 درصد )، آلمان (9.1درصد )، هند (6.3 درصد) عمده صادرکننده محصولات پتروشیمی به برزیل را تشکیل می دهند. آمریکا به دلیل هزینه های پایین تولید تحت تاثیر تولید گاز شیل به عنوان ماده اولیه توانسته است جایگاه خود را به عنوان صادرکننده اصلی محصولات پتروشیمی به برزیل تثبت کند. جایگاه آلمان نیز بیشتر متاثر از جریان محصول از شرکت های پتروشیمی آلمانی نظیر بایر Bayer و باسف Basf که با شعبات خود در برزیل تجارت می کنند، قرار دارد.
فرصت صادرات محصولات پتروشیمی به برزیل
برزیل با داشتن جمعیت 215 میلیونی از بزرگترین بازارهای مصرف محصولات پلاستیکی دنیا به شما می رود. این کشور برای تامین نیاز داخلی در چندین بخش به واردات مواد مورد نیاز در این بخش وابسته است. کاهش سرمایه گذاری و همچنین افزایش تقاضا برای محصولات پتروشیمی باعث افزایش کسری تجاری محصولات پتروشیمی برزیل شده است. تمام نسل های پتروشیمی برزیل واردکننده محصولات مصرفی خود می باشد که این می تواند فرصتی برای صادرات از ایران به این کشور باشد.
با عنایت به این که ایران از بزرگترین تولیدکنندگان نفت و گاز دنیا می باشد، می تواند هم خوراک واحد های پتروشیمی و هم محصولات واسطه ای و نهایی پتروشیمی را به برزیل صادر کند. در زمینه خوراک واحدهای پتروشیمی فرصت صادراتی برای صادرات نفتا، پروپان و بوتان وجود دارد. برزیل یک واردکننده خالص نفتا است و طی یک دهه گذشته وابستگی بیشتر واردات به نفتا پیدا کرده است. نفتا برای پتروشیمی با 5.6 میلیون تن به ارزش 3.118 میلیارد دلار سومین کالای مهم وارداتی برزیل می باشد. واردات پروپان و بوتان به عنوان دیگر نهاده های مورد نیاز در نسل اول محصولات پتروشیمی به ترتیب به 860 میلیون دلار و 299 میلیون دلار می باشد که می تواند برای صادرات به برزیل مورد توجه قرار گیرد.
برزیل در زمینه کود به ویژه کودهای نیتراته (از جمله کود اوره) به شدت به وادرات وابسته است. این کشور 95 درصد کودهای نیتراته خود را از واردات تامین می کند که می تواند زمینه بسیار خوبی برای صادرات باشد. واردات اوره این کشور (به عنوان مهمترین کود نیتراته وارداتی برزیل) در سال 2021 حدود 7.8 میلیون تن به ارزش ۳،۰۴ میلیارد دلار رسید. ایران در بین بزرگترین صادرکنندگان کود اوره به برزیل قرار دارد ولی همچنان تقاضا برای اوره ایران بسیار بالا است. دیگر کود نیتراته مهم وارداتی برزیل نیترات آمونیوم است که واردات آن در سال 2021 به 1.5 میلیون تن رسید. با توجه به اینکه روسیه بخش اعظم نیترات آمونیوم وارداتی برزیل را تامین می کند و با چالش تحریم های غرب مواجه شده است، در صورتی که ظرفیت کافی برای صادرات در ایران وجود داشته باشد، می توان به راحتی این بازار را در اختیار گرفت.
متانول کالای مهم دیگر دارای ظرفیت صادرات به برزیل است. روند مصرف متانول با شیب بالایی در حال افزایش است. این در حالی است که این کشور حتی یک لیتر متانول تولید نمی کند و تماما به واردات آن متکی است. این کشور 2021 حدود 1.4 میلیون تن متانول به ارزش 558 میلیون دلار وارد کرد.
با عنایت افزایش تولید متانول در ایران و روند افزایشی مصرف و واردات متانول در برزیل می توان بر روی واردات این کالای پتروشیمی به برزیل کار کرد
محصولات پتروشیمی واسطه ای نیز دسته مهمی از محصولات پتروشیمی هستند که ظرفیت بسیار زیادی برای صادرات آنها به برزیل وجود دارد. برزیل ساالنه مقادیر بسیار زیادی از این محصولات به ویژه مشتقات اتلین و پروپلین وارد می کند که قابلیت تامین آنها از ایران وجود دارد. در جدول ذیل مهمترین کاالهای وارداتی برزیل در این بخش و همچنین مبادی وارداتی آنها آورده می شود. همانطور که در این جدول مشاهده می شود کشورهای منطقه خاورمیانه از جمله عربستان سعودی، قطر، امارات متحده عربی، کویت، مصر و عمان در بین صادرکنندگان محصولات پلیمری به برزیل قرار دارند که نشان می دهد که صادرات از این منطقه دارای صرفه اقتصادی می باشد می توان بر روی صادرات آن به برزیل کار کرد.
( در خصوص ظرفیت های صادرات متانول به برزیل پیشتر گزارشی در اداره کل آمریکای وزارت امور خارجه تهیه شده که در لینک ذیل قابل دسترسی می باشد:
https://economic.mfa.ir/portal/NewsView/670930)
ملاحظات:
ایران در حال حاضر از صادرکنندگان بزرگ اوره به برزیل از (روش غیر مستقیم) است و حدود 2 میلیون دلار نیز پلی استایرن در شکل اولیه به برزیل صادر می کند. ایران به صورت پراکنده دیگر محصولات پتروشیمی را نیز به برزیل صادر کرده که اوج آن در سال 2010 بود که مقادیر قابل توجهی محصولات و خوراک پتروشیمی از جمله پروپان مایع (44 میلیون دلار)، پلی اتیلن به شکل اولیه با چگالی بیشتر از 9۰،۹۴ (۲۳ میلیون دلار)، بوتان مایع( 15 میلیون دلار)گوگرد(۱۳میلیون دلار)پلی اتلین به شکل اولیه با چگالی کمتر از۰،۹۴ ( 1 میلیون دلار) ، استایرن بوتادین در شکل اولیه (1.5 میلیون دلار)، استایرن بوتادین رابر به شکل ورقه ای(1.1 میلیون دلار)، پلی اتیلن خطی با چگالی کمتر از ۰،۹۴ (1 میلیون دلار)، بوتادین رابر(۴۷۸ هزار دلار)، پی وی سی (۲۵۰ هزار دلار)، اتلین گلیکول (۲۱۱ هزار دلار)، رزین های اپوکسی(200 هزار دلار) به برزیل صادر کرد. این امر نشان می دهد ظرفیت صادرات این محصولات از ایران و امکان صادرات آن به برزیل وجود دارد.
انتهای پیام
بدون دیدگاه