هر کاری قانون خودش را دارد و صادرات فرش نیز از این قائده مستثنی نیست. صادرات و واردات هر کالایی نیاز به مدارک و اسناد اولیه دارد که شرط اصلی برای وارد شدن به این حیطه است. از داشتن کارت بازرگانی گرفته تا دانستن شماره تعرفه کالا و تهیه شناسنامه فرش صادراتی.
با این حال، جدا از قوانین عمومی که برای هر کالایی وجود دارد، فرش‌هایی که از الیاف مصنوعی بافته شده باشند و یا نخ‌های رنگ شده آنها کیفیت مناسبی نداشته باشند، نمی‌توانند به عنوان فرش صادراتی از کشور خارج شوند.
همچنین براساس آیین‌نامه اجرایی قانون مقررات صادرات و واردات، هر فرد مسافری تنها قادر است تا 24 مترمربع فرش دستباف را از ایران بیرون ببرد.
اما ما توصیه می‌کنیم برای تسلط بیشتر با این حوزه حتما سری به جدیدترین نسخه کتاب مقررات صادرات و واردات بزنید و از شروط جدید آن درخصوص فرش و سایر کفپوشها باخبر شوید.
تعرفه گمرکی صادرات فرش در ایران
همانطور که بالاتر گفته شد، شما به عنوان یک بازرگان باید تعرفه صادرات فرش دستباف و فرش ماشینی را بدانید. معمولا تمامی این کفپوشها ذیل تعرفه‌های 5701 تا 5705 قرار دارند.
اما برای آنکه به مشکل برنخورید و براساس جدیدترین مقررات پیش بروید، بهتر است جدیدترین نسخه کتاب مقررات صادرات و واردات کالا را مطالعه کنید و از نرخ جدید مالیات‌ها و تعرفه‌های گمرکی آگاه شوید.
بررسی قوانین صادرات فرش ایرانی
پیش از صادرات فرش بهتر است با تعرفه‌های گمرکی آن آشنا شویم. در تجارت بین‌الملل فرش و کف‌پوش به شرح زیر تقسیم بندی شده اند:
1- گره باف (Knotted)
2- بافته شده (Woven)
3- منگوله باف (Tufted)
4- نمدی (Not tufted)
5- دیگر محصولات
فرش‌ها اعم از دستباف و ماشینی، ذیل تعرفه‌های ۵۷۰۱ الی ۵۷۰۵ طبقه بندی می‌گردند.
در حالت کلی می‌توان به این مهم اشاره کرد که انواع فرش‌های دستباف ذیل تعرفه‌های ۵۷۰۱ و ۵۷۰۲، و انواع مختلف فرش‌های ماشینی بسته به متریال و نحوه ساخت، ذیل تعرفه‌های ۵۷۰۳ و ۵۷۰۴ طبقه بندی می‌گردند.
به این نکته توجه کنید که انواع مختلف جاجیم اعم از ماشینی و دستباف، ذیل تعرفه‌های ۵۷۰۵ طبقه بندی می‌شوند.
در ادامه مقاله به تشریح هر یک از ذیل تعرفه‌های گفته شده می‌پردازیم، با ما همراه باشید.
تعرفه ۵۷۰۱۱۰:
این تعرفه مربوط به فرش‌هایی است که از پشم یا از موی نرم (کرک) حیوان بافته شده که تعرفه ۵۷۰۱۱۰۱۰ برای گبه و تعرفه ۵۷۰۱۱۰۱۹ مربوط به سایر فرش‌ها از این جنس است.
تعرفه ۵۷۰۱۹۰:
این تعرفه مربوط به فرش‌هایی است که از سایر مواد نسجی بافته می‌شود. محصولات با این کد تعرفه معمولا به عنوان کف‌پوش به کار می‌روند. از این نوع محصولات می‌توان به عنوان فرش دیواری، فرش رومیزی یا برای سایر مصارف مبلمان استفاده کرد.
تعرفه ۵۷۰۲:
این تعرفه به فرش و سایر کفپوشها از مواد نسجی، بافته شده، منگوله باف نشده، گلیم، سوماک و کارمانی مربوط می‌شود.
تعرفه ۵۷۰۲۱۰:
این تعرفه به گلیم، سوماک وکارمانی همانند آن مربوط می‌شود.
تعرفه ۵۷۰۲۲۰
این تعرفه به کف‌پوش‌های ساخته شده از الیاف نارگیل مربوط می‌شود.
تعرفه ۵۷۰۲۹۹ تا ۵۷۰۲۳۱:
این تعرفه‌ها به سایر کف‌پوش‌های آماده نشده از جنس پشم یا کرک، و آماده شده از مواد سنتتیک و مصنوعی مربوط می‌شود.
تعرفه ۵۷۰۳:
این تعرفه به فرش و سایر کفپوشها از مواد نسجی، منگوله باف (Tufted) و آماده مصرف مربوط می‌شود. در این تعرفه، نوع پشمی آن با تعرفه ۵۷۰۳۱۰، نوع نایلونی آن با تعرفه ۵۷۰۳۲۰، نوع سایر مواد مصنوعی آن با تعرفه‌های ۵۷۰۳۳۰ و ۵۷۰۳۹۰ مشخص می‌شوند.
تعرفه ۵۷۰۴:
این تعرفه به فرش و سایر کفپوشها از نمد، منگوله باف‌نشده یا پرزپاشی نشده مربوط می‌شود.
تعرفه ۵۷۰۵:
این تعرفه به سایر فرش‌ها، جاجیم‌ها، کفپوشها از مواد نسجی و آماده مصرف مربوط می‌شود.
آمار صادرات فرش ایران
آماری که از سوی مرکز ملی فرش ایران منتشر شده است، بیانگر رشد صادرات فرش دستباف در دوماهه اول سال ۱۴۰۰ نسبت به مدت مشابه سال گذشته است. این آمار از لحاظ ارزشی ۸۴.۶ درصد و از لحاظ وزنی حدود ۲۷۵ درصد رشد داشته است.
از بین ۳۳ کشور خریدار فرش ایران، کشورهای ژاپن و آلمان دو کشور واردکننده اول فرش ایران هستند. ۵۰ درصد از صادرات فرش از گمرک فرودگاه امام خمینی، ۴۶ درصد از گمرک فرودگاه مهرآباد و مابقی از دیگر گمرکات کشور صادر شده است.
تا چند سال گذشته آمریکا، آلمان، امارات و ژاپن به ترتیب واردکنندگان اصلی فرش و محصولات مرتبط با آن بوده‌اند؛ اما طبق گزارش سازمان فرش ملی ایران در سال ۱۴۰۰ آلمان و ژاپن بزرگترین واردکنندگان فرش از ایران هستند.
صادرات در حوزه فرش دستباف نیاز به تخصص از قواعد کشور صادرکننده و واردکننده دارد. در صورت نیاز به صادرات فرش دستباف از کارشناسان شرکت بازرگانی GTG مشاوره دریافت کنید.
روند صادرات فرش چگونه بوده است؟
هر سال صادرات فرش ایران کاهش می‌یابد، به طوری که در سال ۱۳۹۷ حدود ۲۴۰ میلیون دلار و پس از اعمال تحریم‌ها در سال ۱۳۹۸ به ۷۰ میلیون دلار و در سال ۱۳۹۹ به ۵۰ میلیون دلار رسیده است.
اگر می‌خواهید صادرات فرش را دوباره رونق ببخشید، از شرکت در نمایشگاه‌ها در این شرایط پاندمیک کرونا قافل نشوید.
صادرات فرش ایران به امارات
فرش ایران به دلیل اصالت و زیبایی منحصر به فرد از بازار بسیار خوبی در کشورهای همسایه، به خصوص کشورهای حاشیه خلیج فارس نظیر عربستان و امارات برخوردار است. در این میان کشور امارات متحده عربی یکی از مهم‌ترین مقاصد صادرات فرش ایرانی است.
در میان انواع فرش ایرانی، فرش دست باف ایران در کشورهای عربی به ویژه امارات از محبوبیت بیشتری برخوردار است. بررسی‌ها نشان می‌دهد که مردم امارات علاقه بیشتری به خرید فرش ایرانی در رنگ‌های روشن و شاد به ویژه کرم، قرمز و سورمه‌ای و نیلی دارند.
بهترین کشورها برای صادرات فرش
در بهار سال گذشته، گلیم و فرش ایرانی، به ۵۷ کشور صادر شده، که حدود نیمی از آنها به افغانستان، عراق و پاکستان است. در این مدت، بیش از ۲۰ هزار تن فرش، گلیم و قالیچه ایرانی صادر شده است.
فرش، گلیم و گبه ایرانی به کشورهایی مانند کانادا، استرالیا، آلمان، ژاپن، ایتالیا، کویت، کنیا، عراق، پاکستان، بحرین، بلژیک، قطر، تایلند، چین، فرانسه، انگلیس، افغانستان، پاکستان، هند و دانمارک، صادر می شود.
فرش های ایرانی به دلیل طراحی زیبا و جادویی، دوام، ریز بافی و رنگ های طبیعی و شفاف همیشه در همه بازارهای جهانی بی رقیب بوده اند.
ایران در کل، فرش دستباف خودرا به ۷۸ کشور صادر می کند.
در پاسخ به این سوال که صادرات فرش ایران به کدام کشورها است ، وارد کنندگان فرش ایرانی ۷۸ کشور از سراسر دنیا هستند، اما کشورهایی که در این بین، خریدار عمده فرش دستباف ایران هستند ۲۹ کشور است. از بین این ۲۹ کشور، خریدار اصلی فرش دستباف ایران ۱۳ کشور آسیایی، ۱۱ کشور اروپایی ، ۴ کشور آمریکایی و ۱ کشور آفریقایی است. درک معنای طرح های فرش ایرانی کار همه نیست، هر طرح معنی خاص خود را دارد، در واقع هر فرش بافنده خاص خود را دارد. فرش دستباف اکنون در بازارهای چین هم موجود است که توانسته اند از کپی طرح های ایرانی، فرش های زیادی ببافند.
در گذشته، فرش ایرانی به عنوان کالای سرمایه ای در کشورهای مختلف در نظر گرفته می شد، اما اکنون دیگر چنین نیست.
تنها فرش های دستباف نیستند که به خارج از ایران صادر می شوند. فرش ماشینی نیز با همان طرح و نقشه خواهان زیادی در بین وارد کنندگان فرش ایرانی، دارد.
صادرات فرش ایرانی
هرچند رکود در بازار فرش دستباف، چالشی کشوری محسوب می‌شود، به‌گونه‌ای‌که میزان صادرات این هنر- صنعت از ۴۲۶ میلیون دلار در سال ۱۳۹۶ به ۶۹ میلیون دلار در سال قبل کاهش یافته است(کاهش ۸۴ درصدی). اما بدیهی است با توجه به فراوانی قالیبافان آذربایجان‌شرقی به نسبت جمعیت آن در مقایسه با استان‌های دیگر، فعالان حوزه تولید و صادرات فرش در این خطه نیز ضرر بیشتری از رخوت موجود در بازار داخلی و جهانی می‌بینند. فرش دستباف تبریز تا همین چند سال پیش به ۱۱ کشور جهان صادرات اساسی داشت و ارزش سالانه صادراتی این هنر- صنعت به بیش از ۳۰۰ میلیون دلار می‌رسید، اما خطر تعطیلی و بیکاری یک‌هزار و ۱۰۰ کارگاه فعال بافنده، ۴۰۰ واحد پرداخت فرش، ۴۰۰ واحد رفوگری، ۹۵ واحد قالیشویی و ۲ هزار و ۲۰۰ واحد عرضه قالی را تهدید می‌کند. کارشناسان با اشاره به فاصله گرفتن صنعت- هنر فرش از روزهای اوج خود می‌گویند درحالی‌که صادرات قیسی ترکیه به‌عنوان یک قلم بسیار کوچک در سبد کالای این کشور در سال گذشته به ۲۷۰ میلیون دلار رسید، صادرات تنها ۶۹ میلیون دلاری فرش ایرانی به‌عنوان نماد هویتی جای بسی تاسف دارد.
از سوی دیگر کارشناسان صنعت فرش می‌گویند درحالی‌که قیمت اقلام مختلف از خرداد ۱۳۹۷ تا ۱۰ برابر افزایش یافته، فرش دستباف حداکثر سه برابر رشد قیمت داشته و افزایش قیمت آن به شرط تسهیل صادرات می‌تواند امید کمرنگ شده قالیبافان آذربایجان‌شرقی و دیگر نقاط کشور را به احیای این هنر- صنعت پررنگ کند. رئیس مرکز ملی فرش ایران با اشاره به قدمت و ظرفیت‌های فرش تبریز گفت: تبریز می‌تواند مدیریت بازار فرش جهان را برعهده بگیرد. فرحناز رافع افزود: فرش توانسته ارزآوری بسیاری برای کشور داشته باشد، اما اکنون صادرات و تولید فرش رو به‌کاهش است و این کاهش تولید و صادرات فرش از ضعف مسوولان دولتی و بخش‌خصوصی نشأت می‌گیرد. رافع گفت: یکی از مشکلات فرش کشور، کوچ رفوگران از این شغل است و از طرفی ۲ میلیون نفر در کشور در حوزه فرش فعالیت می‌کنند، ولی بیمه آنها با مشکل روبه‌رو است. رئیس مرکز فرش ایران همچنین خواستار رفع تعهد ارزی برای صادرکنندگان فرش شد و افزود: فروش فرش و صادرات آن زمانبر است. استاندار آذربایجان‌شرقی نیز با اشاره به اینکه صنعت فرش از صنایع سنتی و اصیل و از پیشران‌های اقتصاد استان است، گفت: تسهیل فعالیت‌های این صنایع از مهم‌ترین وظایف دستگاه‌های متولی و مدیریت استان است. محمدرضا پورمحمدی با اشاره به دیدار خود با هیات امنای بازار تبریز، گفت: رفع مشکلات و تامین مایحتاج مردم در این ایام بسیار حیاتی است و از هر نوع کمک برای صادرات و تامین ارز که در نهایت به تسهیل زندگی مردم خواهد انجامید، دریغ نخواهیم کرد. علی‌اصغر مونسان، وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی نیز در حکم معاون هماهنگی امور اقتصادی استاندار آذربایجان‌شرقی به‌عنوان دبیر جشنواره تبریز، شهر جهانی فرش نیز با اشاره به اینکه ثبت روستاها و شهرهای جهانی صنایع‌دستی که به‌واسطه تعامل سازنده با شورای جهانی صنایع‌دستی به تحقق پیوسته، دستاورد بزرگی برای افزایش اعتبار روستاها و شهرهای ثبت‌شده است، بر ایجاد زیرساخت‌های لازم و برنامه‌ریزی‌های مورد نیاز برای استفاده از این فرصت مغتنم برای توسعه این مناطق تاکید کرده است.
واردکنندگان فرش ایرانی چه کشورهایی هستند؟
طبق آخرین اطلاعات گمرکی، بیشترین رشد صادرات فرش دستباف ایرانی به لحاظ ارزشی به کشورهای پاکستان، ترکمنستان و دانمارک اختصاص داشته است، ضمن اینکه بیشترین رشد صادرات به لحاظ وزنی نیز متعلق به کشور پاکستان بوده است. در همین حال، افغانستان و دانمارک در رده‌های بعدی قرار گرفته‌اند.
کشور امارات نیز با واردات بیش از ۶۰ میلیون دلار فرش دستباف از ایران، رشدی ۴۰ درصدی را نسبت به سال گذشته تجربه کرده و در صدر واردکنندگان فرش دستباف از ایران قرار گرفته است. در این میان آلمان نیز با اختلاف ده میلیون دلاری با امارات و واردات ۵۰ میلیون دلار فرش دستباف در رده بعدی قرار گرفته است.
امروزه بسیاری از رقبا، بازارهای هدف صادراتی فرش ایرانی را تصاحب کرده‌اند که به نظر می‌رسد باید یک کار ویژه هم بر روی تولید و هم بر روی صادرات این کالا انجام شود تا فرش به جایگاه اصلی خود بازگردد؛ چراکه فرش برای ایرانی‌ها تنها یک کالا به شمار نیامده؛ بلکه یک هویت و تمدن است؛ به این معنا که با صادرات فرش، علاوه بر ارزآوری می‌توان، تمدن ایرانی و اسلامی را هم صادر کرد.
انتهای پیام
بدون دیدگاه